Karate tradycyjne, czyli oryginalne karate, powstało w Japonii jako sztuka walki. Praktycznie rzecz biorąc karate tradycyjne opiera się na koncepcji „ciosu kończącego”. Cios kończący definiuje się jako technikę wystarczającą do unieszkodliwienia atakującego przeciwnika. Wraz z innymi technikami towarzyszącymi, technika ciosu kończącego jednoczy w sobie moc całego ciała, skupiając ją na celu uderzenia. Przebieg zawodów karate tradycyjnego od początku do końca oparty jest na sztuce samoobrony. Przykładowo, jedynie technika ciosu kończącego zaliczana jest jako zdobyty punkt. Co więcej, zgodnie z zasadą, że cios kończący jest ostatnim ciosem zadanym w walce, w zawodach karate tradycyjnego starcia prowadzone są do zdobycia jednego punktu. Dzięki ścisłemu przestrzeganiu tej zasady do minimum sprowadzona zostaje ilość nieprzemyślanych posunięć i niestarannie wykonanych technik.
Podobnie jak w przypadku każdej innej sztuki samoobrony, wzrost i waga przeciwnika nie są tu ani określone, ani też istotne. Zasady samoobrony wymagają gotowości do odparcia ataku każdego przeciwnika, niezależnie od jego wagi i wzrostu. Co więcej, niejednokrotnie napastnik bywa potężniej zbudowany od napadniętego.
Jako dyscyplina sportu, karate tradycyjne wykorzystuje zawody jako jeden ze środków treningowych i sposób wzbogacenia ogólnego rozwoju człowieka poprzez osiągnięcie lepszej równowagi emocjonalnej, dyscypliny wewnętrznej i zgodności z zasadami etykiety. Razem wzięte, cele te wyznaczają zrąb przepisów sportowych karate tradycyjnego.
Korzenie innych, nowoczesnych szkół karate sięgają w swym rozwoju karate tradycyjnego. Nowe szkoły oparły swoje techniki i postawy na bazie uderzeń i kopnięć japońskiego karate. Zachowując podobieństwo zewnętrzne, szkoły te wprowadziły jednak zasadnicze modyfikacje. Zapewne najbardziej brzemienna w skutki okazała się zmiana podejścia filozoficznego i przeniesienie nacisku ze sztuki walki i samoobrony na rzecz punktowanej konkurencji sportowej, polegającej na zadawaniu ciosów i kopnięć. Przykładowo, nie potrzeba eksperta, by zauważyć, że szkoły nowoczesne przejęły z karate sposoby wykonywania uderzeń i kopnięć jedynie w najbardziej ogólnym i dowolnym sensie. Punkty w walce sportowej przyznawane są tam na podstawie możliwie jak najszybszego i jak najbardziej precyzyjnego trafienia w cel pięścią lub stopą. W tej sytuacji niepotrzebny stał się wymóg „ciosu kończącego”. W rezultacie zbędne okazało się wkładanie w uderzenia siły powstałej z ruchu całego ciała. Co więcej, główny nacisk położony został na oszczędność ruchów. W tym najważniejszym względzie dynamika ciała nowoczesnych szkół karate jest całkowitą odwrotnością dynamiki w karate tradycyjnym. Wyzbywszy się wymogu ciosu kończącego, nowe szkoły karate oparły w zamian swe przepisy sportowe na systemie wielopunktowym. W przypadku organizacji karate nowoczesnego mamy zazwyczaj do czynienia z systemami przyznającymi albo trzy, albo sześć razy po pół punktu.
Karate tradycyjne opiera się na sztuce samoobrony. Jako że w konsekwencji waga i wzrost przeciwnika są bez znaczenia, nie istnieją kategorie wagowe. Tymczasem nowoczesne szkoły karate spoglądają na walkę z perspektywy konkurencji sportowej, a nie sztuki. Stąd jedna z nowoczesnych szkół karate ma aż siedem różnych kategorii wagowych.